Şarap Tadımı Nedir?

Şarap tadımı (degüstasyon) şarabın başta duyularla, sonrasında düşünsel olarak değerlendirilmesi demektir. Şarap tadımı profesyonel olarak yöntemli ve programlı bir şekilde yapılabildiği gibi şarap kültürü kazanmak, şarap ve yemek uyumunu yakalayabilmek, daha bilinçli bir tüketici olmak adına amatörce, daha keyfi olarak da yapılabilir.

Şarap tadım teknikleri amaca göre çeşitlenir. Genel hatlarıyla bir tadımda şarap uygun bir kadehte, aydınlık bir ortamda, beyaz bir zemin üzerinde görsel olarak kontrol edilir. Renkler, berraklık, tortular, kadehten süzülen gözyaşları bize şarap hakkında bir fikir verir. Daha sonra şarabın kokusu üzerine bir değerlendirme yapılır. Buruna çarpan ilk kokular, şarabı kadehte çevirdikçe ortaya çıkan kokular, alt notalar ve bukeler şarabın türü, üzüm çeşidi, bölgesi gibi bazı konularda bilgi edinmemizi sağlar. Ayrıca, şarabın bir kusuru olup olmadığı gibi kokuyla anlayabileceğimiz değerlendirmeleri de bu ikinci adımda yaparız. Üçüncü adımda damakta şarabın gövdesi, dengesi, mineralitesi, asiditesi, aromaları ve bitişi değerlendirilir. Son olarak bütün duyusal değerlendirmelerin ardından şarap hakkında toplam bir değerlendirme yapar, fiyat kalite dengesini de dikkate alarak ilgili şarap hakkında bir yargı oluştururuz.

Şarap tadımından önce ve tadım sırasında dikkat edilmesi gereken genel kabul görmüş bazı kurallar vardır. Örneğin, tadım öncesi tadım yapacak kişiler (degüstatör) tok ya da aç olmayacak bir şekilde hazır olmalı, damakta uzun süre kalabilecek ağır kokulu yiyeceklerden uzak durmalıdırlar. Gün içinde aşırı tuzlu ya da tatlı yemeklere karşı dengeli olmalı, parfüm ya da deodorant kullanımında aşırı kaçmamaya özen göstermelidirler. Tadım öncesinde ve tadım sırasında tütün ürünleri kullanımı tat ve koku alma konusunda olumsuz etki göstereceği için tütün ürünleri kullanmamaya dikkat etmek gerekir. Tadım yapılacak ortamın ısısı kontrollü, aydınlık ve kokusuz olmalıdır.

Kör Tadım

Şarap şişelerini gizleyerek yapılan tadım türüne kör tadım denir. Şişelerin gizlenmesinin amacı şişe biçimlerinden şarabın bölgesi hakkında ön yargı oluşmasına engel olmaktır. Doğal olarak etiketin gizlenmiş olması üretici, bölge ve üzüm çeşitlerinin de bilinmediği anlamına gelir. Degüstatörlerin objektif değerlendirme yapabilmesi için bu tür bir gizleme yapıldığı gibi, şarapların bilindiği ama tadım sırasının bilinmediği tadımlar da kör tadım olarak geçer. Tam kör tadım denilen, gözlerin de kapatıldığı tadım türleri de vardır. Kör tadımda amaç şarap hakkında objektif bir değerlendirme yapabilmektir, ancak günümüzde halk arasında kör tadımın bir şarabın markasını, rekoltesini, üzüm çeşidini, bölgesini, yetiştiği bağı bulmak olduğu gibi bir inanış vardır. Tecrübeli degüstatörler elbette daha önce tecrübe ettikleri şarapları tanıyabilir ve tahminlerde bulunabilirler. Sonuçta bazı üreticilerin tarzı, bölgelerin özellikleri ve üzümlerin karakteristik yapıları belirli bir birikimden sonra tanınabilir, ayırt edilebilir. Ama sadece Bordeaux‘da yaklaşık 8.500 üretici olduğunu ve bunların bölgesel özellikte olsa bile çeşitli şaraplar ürettiğini, bir de rekoltelerini düşünürsek ortaya on binlerce şarap çıkar. Dünya şarap üretim bölgelerini, üreticileri, üzüm çeşitlerini ve kupajları vs. hesaplarsak kör tadımda herhangi bir şarabın rekoltesini, bölgesini, üzüm çeşidini ve bağını tahmin etme beklentisi içinde olmamalıyız, zaten bunun kimseye faydası olmayacağı gibi bir anlamı da yoktur.

Yatay Tadım

Yatay tadım aynı hasat yılına ait bir üzüm cinsini ya da bir bölge şarabını değerlendirmek için yapılan bir tadım türüdür. Örneğin, 2012 Burgonya Pinot Noir şaraplarını yatay tadımla değerlendirdiğinizde, o yıl için bölgeleri ve üreticileri karşılaştırmış ve bir fikir edinmiş olursunuz.

Dikey Tadım

Bu tadım türü aynı üreticinin bir ürününü farklı yıllara göre değerlendirmek için yapılır. Dikey tadım tek bir üreticiye ya da bağa odaklı bir değerlendirmedir. Hem ilgili yılların mevsim koşullarını karşılaştırma olanağı hem de belirli üzüm(ler)den yapılan şarabın yıllanma ile kazandığı özellikleri anlama olanağı buluruz.

Serbest Tadım

Amatörce ya da daha keyfi bir tadım türüdür denebilir. Şarap değerlendirmeye yeni başlayanların öncelikle şarap çeşitlerini ayırt etmeleri, şarap tadım adımlarını öğrenmeleri, şarap üretimi ve üzüm çeşitleri hakkında bilgi edinmeleri amacıyla serbest tadım yapılabilir. Belirli bir üreticinin tarzını anlamak adına rekolteye odaklanmadan çeşitli şaraplarını (beyaz, roze, kırmızı ya da tatlı şaraplarını) serbest tadım yöntemiyle değerlendirebiliriz. Belirli bir ülkenin ya da bölgenin şaraplarını tanımak adına da serbest tadımlar yapılabilir. Örneğin, Toscana ya da Bordeaux gibi bölgelerin şaraplarını tanımak için başlangıç niteliğinde serbest tadımlar oldukça eğitici ve eğlenceli olabilir.