mantar-cevir-ac-kapak-sarapŞarap şişelerinin mantar ile kapatılması hem daha estetik hem de geleneksel bir yöntem olduğu için ister istemez mantarlı şarapların daha kaliteli ve değerli şaraplar olduğu, vidalı kapak kullanılan şarapların ise kötü ve kalitesiz şaraplar olduğu düşünülebilir. Hatta günümüzde vidalı kapağı olan şaraplardan uzak durulması yani baştan üzerlerinin çizilmesi gerekir gibi bir anlayışa da rastlanabiliyor. Şarap dünyasına biraz ilgi duyanlar ilk tepki olarak genelde mantarlı şarapların yıllanabileceği ama çevir kapakların daha çok sofra şarabı olduğu ve yıllanmaya uygun olmadığı yönünde düşünürler. Aslında bu yaklaşım doğru diyebiliriz. Mantarın en büyük özelliği, şarabın şişede (mahzen ortamında) yıllanması sırasında azar azar içeri hava alması ve şarabın bir miktar okside olup kompleks hale gelmesini sağlamaktır. Genç şarapların pek bekletilmeden tüketilmesi gerektiğinden mantar ile değil de vidalı metal bir kapak ile satışa sunulması hem maliyet açısından hem de mantardan dolayı oluşabilecek bozulmaların önüne geçmek adına mantıklı bir gelişme diyebilirim.

Avustralya ve peşinden Yeni Zelanda bu çevir-aç kapakları piyasaya süren yeni dünya ülkeleri oldular. Avustralya Şarap Araştırma Enstitüsü‘nün yaptığı 10 yıllık araştırma ve denemeler sonucunda bu çevir-aç kapakların şarabı koruyabildiği hatta şarapların yıllanabildiği söyleniyor. Yıllanmak terimini burada dikkatli kullanmak lazım. Daha şimdiden 50-60 yıl bekleyecek bir şarap için çevir-aç kapakların iş göreceği iddia edilmiyor. Bu metal kapakların gaz ve sıvı geçirmemesi şarabı koruyabilir ama şarabın şişede olgunlaşmaya devam etmesi için gerekli dozda okside olması gerekiyor. Eski dünyanın büyük şarap üreticileri de artık bu vidalı kapakları denemeye başladılar. Hatta Fransa’nın efsane üreticisi Domaine de la Romanée-Conti de vidalı kapak denemeleri yapmaya başlamış. Ülkemizde de bir süredir bu tür kapaklar kullanılıyor. Hâlâ dünyada üretilen şarapların büyük çoğunluğunda mantar kullanılmakta ama sanırım çevir-aç kapaklar, silikon mantarlar vb. her geçen yıl daha da artacaktır.

Öncelikle mantar maliyetli ve temini zor bir malzeme. Domaine de la Romanée-Conti bile kaliteli mantar bulmakta zorlandığını, eskiden Portekiz’de tek bir üreticiden mantar temin ederken artık 6 ayrı üreticiyle çalıştığını belirtmişti. Kısaca dünyadaki artan şarap üretimine mantar üretimi yetmiyor ve mecburen şarap üreticileri silikon tıkaç, vidalı metal kapak, cam tıkaçlar gibi alternatifler üzerinde durmak zorunda kalıyorlar.

Sonuç olarak mantar dışında kullanılan malzemeler ile kapatılan şişelerden uzak durmaya gerek var mıdır? Bu şaraplar kötü şarap mıdır? Sırf vidalı kapakları olduğu için kötü olduklarını söyleyemeyiz. Şarap dünyasında yeniliklere ve denemelere açık olmak lazım. Çağın gerekleri doğrultusunda üretim biçimlerinde değişiklikler olacaktır. Şarabın ne zaman, ne ile, hangi kadehte ve ısıda, hatta kiminle içileceği gibi birçok parametresi olduğuna göre, genç şaraplardan da zevk alabiliriz vidalı kapakları olsa bile.